Fasciitis plantaris
Hielspoor / plantaire fasciitis
Hielpijn kan verschillende oorzaken hebben. Vaak spreekt men bij klachten aan de onderzijde van de voet ter hoogte van de hiel over ‘hielspoor’. Dit is niet altijd terecht. De termen ‘fasciitis plantaris’, ‘fasciosis plantaris’ en ‘hielspoor’ worden regelmatig door elkaar gebruikt. Ze kunnen alle drie tot overeenkomstige hielpijn leiden tijdens het lopen. In dit artikel worden de verschillende beelden besproken.
Beschrijving van de aandoening
Onder de voetzool bevindt zich een peesblad dat we de ‘fascia plantaris’ noemen. Het loopt van de onderzijde van het hielbeen (de calcaneus) naar het onderste gedeelte van de tenen. Het peesblad is bijzonder sterk en biedt ondersteuning aan de gehele voet. Tijdens het lopen of wanneer men op de tenen gaat staan, wordt het peesblad met flinke kracht op rek gebracht.
Fasciitis plantaris en fasciosis plantaris
Als het peesblad gaat ontsteken, spreken we van fasciitis plantaris. Dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Er kan namelijk ook sprake zijn van ‘fasciosis plantaris’. Dit betekent dat de kwaliteit en structuur van het peesblad achteruit gaan waardoor het kwetsbaarder wordt. Fasciitis en fasciosis plantaris kunnen allebei tot zeer irritante pijn aan de onderzijde van de voet leiden tijdens het lopen.
Hielspoor
Een hielspoor is een doornvormige verkalking ter hoogte van de aanhechting van het peesblad op het hielbeen. Onderzoek heeft aangetoond dat bij de meerderheid van de ouderen sprake is van een hielspoor. Dit hoeft echter lang niet altijd tot klachten te leiden. Een hielspoor ontstaat vermoedelijk door langdurige compressie op een klein oppervlak van het hielbeen. Het is een geleidelijk proces dat naarmate we ouder worden meer kans heeft zich verder te ontwikkelen.
De overmatige botvorming bij een hielspoor kan omliggende structuren in de directe omgeving gaan irriteren. Echter veronderstelt men dat een hielspoor in sommige gevallen ook een functionele aanpassing van het lichaam is om het hielbeen juist te beschermen tegen overbelasting.
Oorzaak en ontstaanswijze
Meestal ontstaan de klachten tijdens het lopen of langdurig staan. Mensen met overwicht hebben vaker last van hielpijn.
Klachten en verschijnselen
- Pijn aan de onderzijde van de voet ter hoogte van de aanhechting van de fascia plantaris op het hielbeen.
- Druk op de aanhechting van het peesblad op het hielbeen is pijnlijk.
- Pijn tijdens het lopen of staan.
- Er kan sprake zijn van startpijn. Dan zijn er meer klachten nadat er een tijdje niet gelopen is (bijvoorbeeld ’s ochtends of na lang in een stoel te hebben gezeten).
- In sommige gevallen is het hielkussen verdikt.
- Het passief eindstandig naar boven buigen van de tenen kan de klachten verergeren (rek van het peesblad).
Behandeling
De behandeling kan een langdurig proces zijn. De overmatige druk op het hielbeen dient weggenomen te worden. Hiervoor zijn een aantal mogelijkheden zoals het terugdringen van overgewicht, inlegzooltjes, minder (hard)lopen en niet op kousen of blote voeten lopen. Daarnaast wordt ook het peesblad behandelt zodat deze in kwaliteit en structuur verbetert. Dit doen we aan de hand van rekoefeningen en (excentrische) krachttraining. Soms helpt het goede schoenen aan te schaffen met een stijve zool. De zool buigt dan niet mee tijdens het lopen zodat de tenen niet te ver naar boven toe buigen. Dit voorkomt extra rek op het peesblad.
